استفتائات از محضر امام خمینی (ره)

استفتائات از محضر امام خمینی (ره)

سؤال: كسی كه در مكه است قبله او چگونه است؟ و اگر كسی از راه دور می‌خواهد عبادت نماید قبله او چگونه است؟
جواب: خانه كعبه كه در مكّه معظمه است، قبله می‌باشد، و كسانی كه ساكن مكه هستند یا در مكه عبادت می‌كنند باید روبروی آن نماز بخوانند، ولی كسی كه دور است اگر طوری بایستد كه بگویند رو به قبله نماز می‌خواند كافی است.

سئوال: اگر در بیابان باشیم و ندانیم قبله كدام طرف است چگونه باید قبله را پیدا كنیم؟
جواب: برای پیدا كردن قبله علائمی برای مكانهای خاصی مثل كوفه و بصره و... از طریق ستاره قطبی و امثال آن تعیین گردیده است اما استفاده از آن علائم برای همه نقاط صحیح نیست بنابراین اگر قطب‌‌نما یا قبله‌نما در اختیار نداشته باشید و احتمال یك جهت خاص را نمی‌دهید بنابر قول مشهود باید به چهار طرف نماز بخوانید. (ر.ک توضیح المسائل امام خمینی(ره), م 784)

سؤال: در صورتی كه وقت تنگ باشد و ندانیم قبله به كدام طرف است جهت ادای نماز به چه ترتیبی باید عمل كرد؟
جواب: اگر وقت تحقیق نداشته باشید و نیز وقت برای خواندن نماز به چهار طرف نباشد، به هر طرف كه احتمال می‌دهید قبله باشد نماز بخوانید و اگر احتمال یك طرف خاص را هم نمی‌دهید یك نماز به هر طرفی كه خواستید بخوانید كفایت می‌كند. (ر.ک توضیح المسائل دوازده مرجع, ج1, م 784)

سؤال: مهمانی به گفته صاحب خانه اعتماد نموده به طرفی نماز خوانده و مدتی را بدین منوال گذرانده است، بعداً كشف خلاف می‌شود كه قبله حدوداً 45 درجه اختلاف دارد، حال تكلیف نمازهائی كه در این مدت خوانده ‌شده چیست؟
جواب: در فرض سؤال كه تحقیق نموده و با اطمینان به جهت قبله نماز خوانده‌اید و بعداً كشف خلاف شده است و انحراف حدود45 درجه است نمازهای گذشته او صحیح است. (ر.ک استفتائات امام خمینی(ره), ج1, احكام قبله, ص136, س33)

سؤال: كره زمین گرد می‌باشد و مكه در یك قسمت قرار گرفته است حال اگر شخصی درست آن طرف مكه یعنی كف پایش با كف مكه بوسیله قطر كامل زمین متصل گردد این شخص به كدام طرف و سمت نماز باید بخواند؟
جواب: در فرض مرقوم اگر در نقطه‌ای از كره زمین قرار گیرد كه از هر طرف فاصله‌اش با مكه مكرمه مساوی باشد به هر یك از چهار طرف نماز بخواند صحیح است.(ر.ک استفتائات جدید امام خمینی(ره), ج1, س27, ص 134)

سؤال: اگر شدت درگیری جنگ در جبهه مانع از پیدا كردن قبله شود آیا می‌توان به هر طرف نماز خواند؟
جواب: باید به چهار طرف نماز بخواند و اگر چهار نماز ممكن نیست به هر مقدار كه تمكن دارد می‌تواند اكتفاءكند. (ر.ک استفتائات جدید امام خمینی(ره), ج1, ص 134, س28)

سؤال: نماز خواندن و تشخیص قبله مسافر در داخل هواپیما و قطار چگونه است؟
جواب: باید تحقیق كند و رو به قبله نماز بخواند و اگر نتواند علم پیدا كند به طرفی كه مظنّه دارد بایستد. .(ر.ک استفتائات جدید امام خمینی(ره), ص 135, س29)

سؤال: اگر نمازگذاری در حال خواندن نماز مواجه با قبله نبوده و پس از آگاهی می‌تواند به سمت قبله برگردد؟ و آیا اتصال پا به زمین در برگشتن به سمت قبله لازم است؟
جواب: بله باید به سمت قبله برگردد و اتصال پا به كف زمین لازم نیست. .(ر.ک استفتائات جدید امام خمینی(ره), ص 135, س30)

سؤال: آیا در نماز باید حتماً نوك پاها و زانوها رو به قبله باشد؟
جواب: كسی كه نماز واجب را ایستاده می‌خواند، باید طوری بایستد كه بگویند رو به قبله ایستاده و لازم نیست زانوهای او و نوك پاهای او هم رو به قبله باشد. (ر.ک توضیح المسائل امام خمینی(ره), م777)

سؤال: نماز خواندن به جهت قبله شرط صحت نماز واجب است؟ آیا می‌شود نماز مستحبی را رو به قبله نخواند؟
جواب: بله نماز خواندن به سمت قبله شرط صحت نماز واجب است ولی نماز مستحبی را می‌شود در حال راه رفتن و سواری خواند و اگر انسان در این دو حال، نماز مستحبی بخواند لازم نیست رو به قبله باشد.(ر.ک تحریر الوسیله امام خمینی(ره), ج1, ص 141, م1)

سؤال: چگونه باید به ظهر شرعی علم پیدا كرد تا نماز ظهر را سر وقت بخوانیم؟
جواب: اگر شاخصی را در زمین فرو ببریم، وقتی كه سایه شاخص به آخرین درجه كمی رسید و دو مرتبه رو به زیاد شدن گذاشت، معلوم می‌شود ظهر شرعی شده و وقت نماز ظهر داخل گشته است. (ر.ک توضیح المسائل امام خمینی(ره), م729)
سؤال: وقت مخصوص نماز ظهر و عصر را بیان كنید و لطفاً توضیح دهید وقت مشترك نماز ظهر و عصر از چه زمانی شروع و به چه زمانی خاتمه پیدا می‌كند؟
جواب: وقت مخصوص نماز ظهر از اول ظهر است تا وقتی كه از ظهر به اندازه خواندن نماز ظهر بگذرد، و وقت مخصوص نماز عصر موقعی است كه به اندازه خواندن نماز عصر، وقت به مغرب مانده باشد، كه اگر كسی تا این موقع نماز ظهر نخواند، نماز ظهر او قضا شده و باید نماز عصر را بخواند. و ما بین وقت مخصوص نماز ظهر و وقت مخصوص نماز عصر، وقت مشترك نماز ظهر و نماز عصر است. (ر.ک توضیح المسائل امام خمینی(ره), م731)

سؤال: مغرب شرعی از چه زمانی حاصل می‌شود و نماز مغرب در چه زمانی داخل می‌شود؟
جواب: مغرب شرعی موقعی حاصل می‌شود كه سرخی طرف مشرق بعد از غروب آفتاب پیدا شود، از بین برود و از این زمان است كه وقت نماز مغرب داخل می‌گردد. (ر.ک توضیح المسائل امام خمینی(ره), م735)

سؤال: وقت مخصوص و مشترك نماز مغرب و عشاء را بفرمائید از چه زمانی شروع می‌گردد؟
جواب: وقت مخصوص نماز مغرب از اول مغرب است تا وقتی كه از مغرب به اندازه خواندن سه ركعت نماز بگذرد، و وقت مخصوص نماز عشاء موقعی است كه به اندزه خواندن نماز عشاء به نصف شب مانده باشد كه اگر كسی تا این موقع نماز مغرب را عمداً نخواند باید اول نماز عشاء و بعد از آن نماز مغرب را بخواند و بنابراین بین وقت مخصوص نماز مغرب و وقت مخصوص نماز عشاء، وقت مشترك نماز مغرب و عشاء است. (ر.ک توضیح المسائل امام خمینی(ره), م736)

سؤال: اول وقت و آخر وقت نماز صبح از چه زمانی شروع و به چه زمانی پایان می‌یابد؟
جواب: نزدیك اذان صبح از طرف مشرق، سفیده‌ای رو به بالا حركت می‌كند كه آن را فجر اول می‌گویند. موقعی كه آن سفیده پهن شد، فجر دوم و اول وقت نماز صبح است و آخر وقت نماز صبح موقعی است كه آفتاب بیرون می‌آید. (ر.ک توضیح المسائل امام خمینی(ره), م741)

سؤال: آیا می‌شود در وسط اذان دادن نماز خواند، آیا این نماز درست است یا باید صبر كنیم تا اذان تمام شود؟
جواب: اگر با شروع اذان یقین به داخل شدن وقت نماز پیدا می‌كنید می‌توانید نماز را شروع نمایید و الا صبر كنید تا اذان تمام شود و یقین به دخول وقت پیدا كنید(ر.ک توضیح المسائل دوازده مرجع, ج1, م 742 و ص462, س374)
سؤال: اگر وقت نماز رسیده باشد ولی انسان تمیز نباشد مثلاً یك هفته گذشته كه به حمام نرفته باشد آیا اول نماز را به جا آورد بهتر است یا به حمام برود و تمیز شود؟
جواب: اگر لباس و بدن او پاك باشد نماز اول وقت بر حمام رفتن فضیلت و برتری دارد. (ر.ک توضیح المسائل دوازده مرجع, ج1, م751)

سؤال: نماز و روزه فرد مسلمانی كه در قطب جنوب و یا شمال به سر می‌برد در حالی كه شش ماه از سال روز و شش ماه شب می‌باشد چگونه است؟ و یا فرد مسلمانی كه در كره ماه به سر می‌برد چگونه است؟
جواب: در مورد سؤال می‌توانند نماز خود را مطابق مناطق معتدله و یا مطابق نزدیكترین شهری كه شب و روز معین دارد انجام دهند و در كره ماه هم اگر روز و شب معین نداشتند به همین نحو عمل می‌كنند. (ر.ك تحریر الوسیله, ج2, ص638)

سؤال: اگر در میان خواندن نماز صبح خورشید طلوع كند آیا نماز خوانده شده اداء است یا قضا؟
جواب : اگر یك ركعت از نماز شما قبل از طلوع خورشید خوانده شده باشد نماز اداء است. (ر.ک توضیح المسائل دوازده مرجع, ج1, م 748)

سؤال: اگر در نماز با ضیق وقت مواجه شدیم آیا می‌شود در نماز اولاً تسبیحات اربعه را یك بار ادا كنیم؟ ثانیاً قنوت را نخوانیم و ثالثاً نماز را نشسته بجا آوریم؟
جواب: در ضیق وقت یك بار خواندن تسبیحات اربعه و حذف قنوت مانعی ندارد و حتی در ضیق وقت می‌توان سوره را هم حذف نمود اما نشسته خواندن كه تأثیری در سرعت نماز ندارد جایز نیست. (ر.ک توضیح المسائل دوازده مرجع, ج1, م1006 و م970)

سؤال: اهل تسنن نماز مغرب را پیش از مغرب می‌خوانند آیا ما می‌توانیم در هنگام حج یا غیر آن به آنها اقتدا كرده و به همان نماز اكتفا نمائیم؟
جواب: در مورد تقیّه مانعی ندارد. (ر.ک استفتائات جدید امام خمینی(ره) ج1, ص 131, س16)

سؤال: گفته شده كه درباره موضوع فجر صادق در شبهای مهتابی براین است كه قدری تأمل شود تا سپیده فجر بر مهتاب غلبه نماید آیا این فتوا صحیح است؟ در صورت مثبت بودن پاسخ چند دقیقه قابل تأمل است و شب‌های مهتابی چند شب در ماه قمری می‌باشد؟ (نظر حضرت امام (ره))
جواب: میزان شب‌هائی است كه روشنائی ماه بر طلوع فجر غالب است و باید برای نماز صبر كند تا روشنائی طلوع فجر احراز شود. (ر.ک استفتائات جدید امام خمینی(ره) ج1, ص 131, س19)

سؤال: ظاهراً اذان صبح رادیو بر اساس طلوع فجر طبق استخراج مؤسسه ژئو فیزیك است آیا چنین وقتی شرعاً معتبر است یا باید فجر با چشم عادی دیده شود و افق روشن گردد؟
جواب: میزان تبیین حسّی است نه علمی، بنابراین باید طلوع فجر قابل رؤیت به چشم عادی باشد. (ر.ک استفتائات امام خمینی(ره) ج1, ص 132, س21)

سؤال: بیدار نمودن افراد خانواده برای نماز صبح با چه كیفیتی مجاز است؟
جواب: اگربیدار نكردن آنها موجب سهل انگاری و استخفاف به امر نماز باشد، باید آنها را بیدار نماید. (ر.ک استفتائات امام خمینی(ره) ج1, ص 133, س25)

سؤال: كسی كه به اندازه خواندن یك ركعت نماز وقت دارد نماز را به چه صورتی باید بخواند؟
جواب: باید نماز را به نیت ادا بخواند ولی نباید عمداً نماز را تا این وقت تأخیر بیندازد. (ر.ک توضیح المسائل دوازده مرجع, ج1, م748)


سؤال: برای مردان و زنان جهت خواندن نماز چه میزان از بدن خود را واجب است بپوشانند؟
جواب: مرد باید در حال نماز اگر چه كسی او را نمی‌بیند عورتین خود را بپوشاند و بهتر است از ناف تا زانو را هم بپوشاند و باید در موقع نماز بدن و موی زن به جز دست‌ها تا مچ وپاها تا مچ و گردی صورت تمام بدن پوشیده باشد. (ر.ک توضیح المسائل دوازده مرجع, ج1, م788 و789)

سؤال: لباس نمازگزار چند شرط دارد آنها را نام ببرید؟
جواب: لباس نمازگزار شش شرط دارد: 1. آنكه پاك باشد 2. آنكه مباح باشد 3. آنكه از اجزاء مردار نباشد 4. آنكه از حیوان حرام گوشت نباشد 5و6. آنكه اگر نمازگزار مرد است لباس او ابریشم خالص و طلا بافت نباشد. (ر.ک توضیح المسائل دوازده مرجع, ج1, م798)

سؤال: مواردی كه لازم نیست بدن و لباس نمازگزار پاك باشد را نام ببرید؟
جواب: در سه صورت اگر بدن یا لباس نمازگزار نجس باشد، نماز او صحیح است 1. آنكه به واسطه زخم یا جراحت یا دملی كه در بدن اوست لباس یا بدنش به خون آلوده شده باشد 2. آنكه بدن یا لباس او به مقدار كمتر از درهم به خون آلوده باشد 3. آنكه ناچار باشد با بدن یا لباس نجس نماز بخواند و در دو صورت اگر فقط لباس نمازگزار نجس باشد نماز صحیح است اول: آنكه لباس‌های كوچك او مانند جوراب و عرق چین نجس باشد دوم: آنكه لباس زنی پرستار بچه است نجس شده باشد. (ر.ک توضیح المسائل امام خمینی(ره), م848)

سؤال: اگر ببینیم كه كسی ناچار در نجس نماز می‌خواند و نتوانیم به او بگوییم چه باید كرد؟
جواب: اگر خودش نمی‌داند كه چادرش نجس است لازم نیست به او تذكر دهید. (ر.ک استفتائات امام خمینی(ره), ج1, ص 138, س41)

سؤال: آیا خواندن نماز با لباس مردانه برای زنان و با لباس زنانه برای مردان جایز است یا نه؟
جواب: پوشیدن لباس‌های مخصوص زنان برای مردان و بالعكس حرام است و لیكن به نظر بعضی از فقها نماز با آن اشكالی ندارد. (ر.ک توضیح المسائل دوازده مرجع, ج1, م846)

سؤال: اگر با لباس مشكی نماز بخوانیم نماز ما باطل است؟
جواب: نماز با لباس مشكی مكروه است و باعث بطلان نماز نمی‌شود. (ر.ک توضیح المسائل امام خمینی(ره), م865)

سؤال: پوشیده بودن كف پا برای خانم‌ها در نماز واجب است؟
جواب: به نظر برخی ازمراجع عظام بنابر احتیاط كف پای خانم‌ها باید در نماز پوشیده باشد. (ر.ک توضیح المسائل دوازده مرجع, ج1, م789)

سؤال: نماز خواندن با لباسی كه فردی به عنوان هدیه دریافت می‌كند و مطمئن نیست كه این هدیه با رضایت طرف مقابل آورده شده یا نه و یا با مال حلال خریده شده یا نه یا با اجازه شوهر طرف مقابل بوده است یا نه، صحیح است ؟
جواب: در تمام صورت‌های مذكور كه شك دارید، تصرف و نماز خواندن در آن لباس اشكالی ندارد مگر آنكه یقین كنید كه لباس از حرام تهیه شده و یا مال دیگری بوده و بدون اجازه مالك، آن را برای شما آورده‌اند. (ر.ک استفتائات امام خمینی(ره), ج1, لباس نماز گزار, ص140, س47)

سؤال: ادرار من بدون اراده در مقدار كمی خارج می‌شود هر روز چند بار ممكن است این اتفاق بیفتد تكلیف من چیست؟
جواب: در موقع نماز می‌توانید اگر بدن و لباس شما نجس شده باشد تطهیر نمایید و بعد وضو گرفته نماز بخوانید. البته اگر در این مورد زیاد شك می‌كنید و وسواس پیدا كرده‌اید به شك خود اعتنا نكنید و اگر در نماز هم نمی توانید از خروج ادرار خودداری کنید به مسئله 314 توضیح المسائل مراجعه نمایید.

سؤال: آیا نماز خواندن با زیرپیراهن و لباس زیر اشكال دارد یا خیر؟
جواب: برای مردان مانعی ندارد هر چند مستحب است انسان در نماز لباس كامل بپوشد. (ر.ک توضیح المسائل دوازده مرجع, ج1, ص463, م788)

سؤال: آیا خواندن نماز با پوشش اسلامی مثلاً مانتو مقنعه اشكالی دارد یا خیر چون عده‌ای معتقدند خواندن نماز بدون چادر مثلاً در مدارس اگر چادر نباشد اشكال دارد لطفاً مرا راهنمایی فرمایید؟
جواب: نوع پوشش تفاوتی نمی‌كند بلكه ملاك رعایت پوشش مورد نظر در نماز است كه به جز وجه و كفین بقیه بدن باید پوشیده باشد. البته اگر نامحرم نباشد پوشاندن پا تا مفصل ساق لازم نیست. (ر.ک استفتائات جدید امام خمینی(ره), ج1, ص137, لباس نماز گزار, س35)

سؤال: با لباسهای خارجی كه از كشورهای غیر مسلمان می‌آیند نماز خواندن صحیح است یا خیر؟
جواب: اگر لباس از چرم كشورهای غیر مسلمان نباشد اشكال ندارد. (ر.ک استفتائات امام خمینی(ره), ج1, ص141, لباس نماز گزار, س49)

سؤال: اگر كسی نتواند طهارت كند از روی ناتوانی نماز را با بدن و لباس نجس بخواند نماز با این حالت اشكال دارد یا خیر؟
جواب: در فرض عدم امكان تطهیر و عدم امكان نماز در حال برهنگی نماز با همان حال صحیح است. (ر.ک استفتاح دندان است و نه زینت آن مانع ندارد. (ر.ک استفتائات امام خمینی(ره), ج1, ص 143, س56)